ఛందం ^©

రథోద్ధతము పద్య లక్షణములు

1. ఈ పద్య ఛందస్సుకే పరాంతికము అనే ఇతర నామము కూడా కలదు.
2. వృత్తం రకానికి చెందినది
3. త్రిష్టుప్పు ఛందమునకు చెందిన 699 వ వృత్తము.
4. 11 అక్షరములు ఉండును.
5. 16 మాత్రలు ఉండును.
6. మాత్రా శ్రేణి: U I U - I I I - U I U - I U
   • మిశ్రగతి శ్రేణి (3-4) : U I - U I I - I U - I U I - U
   • మిశ్రగతి శ్రేణి (3-5) : U I - U I I I - U I - U I U
   • మిశ్రగతి శ్రేణి (5-3) : U I U - I I I - U I U - I U
7. 4 పాదములు ఉండును.
8. ప్రాస నియమం కలదు
9. ప్రతి పాదమునందు 7 వ అక్షరము యతి స్థానము
10. ప్రతి పాదమునందు ర , న , ర , వ(లగ) గణములుండును.
11. ఉదాహరణలు:
    1. నందగోపవరనందనున్‌ రమా
       నందుఁ బ్రస్తుతి యొనర్చి షడ్యతిన్‌
       అందమై రనరవాహ్వయంబు లిం
       పొందఁ జెప్పిన రథోద్ధతం బగున్‌.
    2. హారహీరధవళాంశునిర్మలో
       దారకీర్తిరణదర్ప సద్గుణా
       వైరివీరరసవైద్యమన్మధా
       కార ధీరపరగండభైరవా