ఛందం ^©

లయహారి పద్య లక్షణములు

1. వృత్తం రకానికి చెందినది
2. ఉద్ధురమాల ఛందమునకు చెందిన 34359738368 వ వృత్తము.
3. 37 అక్షరములు ఉండును.
4. 39 మాత్రలు ఉండును.
5. మాత్రా శ్రేణి: I I I - I I I - I I I - I I I - I I I - I I I - I I I - I I I - I I I - I I I - I I I - I I U - U
   • పంచమాత్రా శ్రేణి: I I I I I - I I I I I - I I I I I - I I I I I - I I I I I - I I I I I - I I I I I - U U
   • మిశ్రగతి శ్రేణి (4-3) : I I I I - I I I - I I I I - I I I - I I I I - I I I - I I I I - I I I - I I I I - I I I - U U
   • మిశ్రగతి శ్రేణి (3-5) : I I I - I I I I I - I I I - I I I I I - I I I - I I I I I - I I I - I I I I I - I I I - U U
   • మిశ్రగతి శ్రేణి (5-3) : I I I I I - I I I - I I I I I - I I I - I I I I I - I I I - I I I I I - I I I - I I I U - U
6. 4 పాదములు ఉండును.
7. ప్రాస నియమం కలదు
8. ప్రాస యతి నియమం కలదు
9. ప్రతి పాదమునందు 11,21,31 వ అక్షరములు యతి స్థానములు
10. ప్రతి పాదమునందు న , న , న , న , న , న , న , న , న , న , న , స , గ గణములుండును.
11. ఉదాహరణలు:
    1. చదువులును గిదువులను జదువ ధన మొదవు నని మదిఁ దలఁపవలదు మును చదివిరె ధరిత్రిన్‌
       సదమలినహృదయుఁ డనఁ బొదలు దితిసుతసుతుఁడు - మొదలఁ బలికినపలుకు జదువఁగ ముకుందుం
       డద నెఱిగిఁ కదిసెఁ గద! చదివినభృగువుకొడుకు - చదువుతుది నొకపనికి నొదవెనె యటంచున్‌
       పదునొకఁడు నగణములు గదిసి సగమెనయ భువి - విదితముగ బుధులు పలుకుదురు లయహారిన్‌.
    2. పిడుగులురలి నగతిని బొడుచుచును నడచుచును బెడిదముగ విదలుచుచు విడిపడని పట్టున్
       నడగిరులు వెడదరులు విడిలుకొని పెనుగరుల సుడివడిన యులిఉలును పొడుచుకొను రీతిన్
       తొడలు తొడలు వి ద్రుచుచు మెడలు మెడలు విరుచుచు నొడలు నొడలు కుముల్ఁగ బొడుచుచు మహోగ్రుల్
       విడివడిన కనలు వెలు వడిన పెనుపరిచలము కడవ నొకఁడొకఁడు పెనువడిన గతి పోరన్